NIEUWS

22-11-2018

PMSE-nieuws november 2018

Reacties of vragen? info@pmse.nl

Lobbyen door en voor de leden
De PMSE is een vereniging met actieve leden. Bestuursleden en vakspecialisten gaan van vergadering naar vergadering, werken mee aan onderzoek, schrijven rapporten en doen lobbywerk. De afgelopen tijd is de PMSE steeds vaker structureel betrokken bij alles wat er voor het behoud van zoveel mogelijk bandbreedte nodig is, zoals bijvoorbeeld het onderzoek naar de zin of onzin van digitale draadloze microfoons en het reguliere overleg met het Agentschap Telecom (AT). Daarbij behalen we gaandeweg ook resultaten zoals het verkrijgen van de duplex center gap in de frequenties 738-753 MHz voor PMSE-audiogebruik. Of het initiëren van onderzoek naar de mogelijkheden voor PMSE-gebruik in de bandbreedte voor grondradar (zie het bericht hieronder).

World Radio Conference 2019
Nu al bereidt bestuurslid Kees Kneppers zich voor op de World Radio Conference van eind 2019. Belangrijk is dat de UHF-band daar niet op de agenda staat: dit betekent dat de sector tot aan de volgende WRC in 2023 niet geplaagd zal worden met verdere afbrokkeling van PMSE-frequenties. Tijdens de WRC 2019 zal daarvoor hard gelobbyd moeten worden, net zoals de grote aanbieders van mobiele breedband dat zullen doen om in de toekomst nog meer van de UHF te claimen. Alertheid is ook geboden bij de ontwikkeling van Cognitieve Radio: het toepassen van flexibele frequenties vormt een grote bedreiging voor het storingsvrij werken van PMSE-apparatuur. Daar moeten we nu al bovenop zitten!

700 MHz en 5G: Hoe zit het ook alweer?
Het kan niet genoeg herhaald worden: we raken binnenkort veel bandbreedte kwijt aan 5G. Hoe zit het ook alweer? Wat is het tijdspad? Wat zijn de consequenties?

  • in 2019 veilt het AT weer vergunningen voor mobiele communicatie in de 700, 1400 en 2100 MHz-banden;
  • na verkrijging kunnen mobiele providers hierop 4G en 5G aanbieden;
  • per 1-1-2020 komt 694-790 MHz beschikbaar voor mobiele telecommunicatie;
  • dit betekent dat draadloze microfoons in deze 700 MHz-band dan niet meer toegestaan zijn;
  • voor PMSE-gebruik rest dan naast 470-690 MHz de duplex center gap van 738-753 MHz en van 823-832 MHz;
  • behalve de 700 MHz wordt ook de 3,5 GHz-band ingezet voor 5G: deze komt echter pas in 2023 vrij.


Juridisch belang
5G dient volgens Europese regels uiterlijk 30 juni 2020 te zijn toegestaan in de 700 MHz-band. De Nederlandse overheid is nog steeds bezig om een stappenplan voor de uitrol van 5G vast te stellen. Dit laatste is van aanzienlijk juridisch belang. Pas als dat stappenplan is vastgesteld, is er sprake van een formeel besluit en kunnen gedupeerden van het verlies van de 700 MHz-band een schadeclaim indienen bij de overheid.

Uitrol 5G
Nederland loopt achter bij het uitrollen van 5G. Onlangs heeft de Europese Commissie de regering nog gemaand om haast te maken met het uitvoeren van de Europese besluiten. Specialisten in PMSE-kring verwachten niet dat er vanaf begin 2020 al landelijke 5G-dekking zal zijn. Men voorziet verder dat de uitrol wel zo’n tien jaar kan duren. Bovendien is er nog geen standaard vastgelegd voor 5G. Er wordt volop geëxperimenteerd met mogelijke toepassingen.

Experimenten
Bij 5G gaat het niet alleen om snelle streaming van internet of broadcast, maar juist ook om toepassingen op het gebied van veiligheid. Vandaar dat experimenten zoals KPN in 5G-Field Labs uitvoert zeer divers zijn. Het gaat hierbij om het testen van nieuwe antennetechnieken, om het met de geringste vertraging overbrengen van data voor zelfrijdende auto’s of over precisielandbouw met behulp van drones. Resultaten zijn op dit moment nog niet bekend.

Mogelijkheden voor PMSE-sector
Onderzoek naar de mogelijkheden voor PMSE-toepassingen in 5G staat in de kinderschoenen. Vanwege de network slicing – de mogelijkheid om meerdere virtuele netwerken te maken - en low latency van 5G zijn er in potentie wel kansen. Die liggen wellicht ook op het vlak van private netwerken, of van directe communicatie van apparaat naar apparaat. Onderzoek heeft pas zin als vervolgens ook de technische eisen voor PMSE-gebruik worden meegenomen in de IMT-2020 standaard. Dat is nu nog niet het geval.

Grondradar-frequenties geschikt voor PMSE
Uit een proef met PMSE-gebruik in een band voor grondradar van het luchtvaartverkeer in Groot-Brittannië bleek dat er geen hinderlijke interferentie was richting de DME-antennes van die radar. In deze 960-1164 MHz-band zijn in de openlucht testen uitgevoerd met low power audio, te weten met 2 stuks 50 mW zendmicrofoons, die op minimaal 100 meter afstand van de DME-antennes opereerden. De conclusie van de proef was dat gebruik binnen de regels van de Britse Spectrum Management Rules (SMRs) veilig is. Daarbij tekende Ofcom, de organisatie die het experiment uitvoerde, aan dat bij een grotere afstand dan 100 meter nog minder risico voor interferentie bestaat. Dat geldt met name ook voor binnengebruik.

Experimenteervergunning
Op basis van deze uitkomsten overweegt PMSE Nederland een experimenteervergunning bij Agentschap Telecom aan te vragen. Het AT heeft laten doorschemeren hier niet onwelgevallig tegenover te staan. Ondanks het positieve resultaat in Groot-Brittannië is scepsis geboden: diverse landen en ook de luchtvaartsector zitten niet op dit gebruik te wachten. Bovendien kunnen onderzoeksresultaten tot in 2020 op zich laten wachten, waarna er nog besluitvorming moet komen.
Meer info via: https://www.apwpt.org/technical-papers/apwpt/special-on-pmse-in-air-band/index.html.

Wie is wie in het PMSE-bestuur: Vincent Laroo
Vincent Laroo is een jaar geleden aangetreden in het PMSE-bestuur. Hij is al 17 jaar werkzaam als allround AV/IT technicus bij AT5 en inmiddels ook zes jaar bij de regionale Radio en TV NH. Bij zijn werkgevers draagt hij zorg voor het vlekkeloos functioneren van alle apparatuur, van camera tot zender, zowel in de studio als bij buitenopnames. Vincent is door langjarige ervaring prima thuis in het maken van frequentieplannen. Zijn specialisatie is hoogfrequent. Naast zijn werk is hij al 36 jaar ‘full licenced’ zendamateur, wat inhoudt dat hij gemachtigd is voor alle amateurbanden. Toen hij werd gevraagd om zitting te nemen in het PMSE-bestuur was hij meteen enthousiast. In het bestuur vertegenwoordigt hij de lokale omroep AT5 en de regionale zenders in Nederland.

Voorlopig akkoord herindeling digitale radio
De Taskforce van het Ministerie van Economische Zaken die zich buigt over een alternatieve indeling van het spectrum voor digitale radio heeft een voorlopig akkoord bereikt. Sinds vorig jaar heeft de PMSE zitting in dit overleg dat met name gaat over de regionale omroepen. Het belang voor de PMSE-sector bij deze herindeling is gelegen in de wandelzenders. In een gunstig geval betekent het akkoord dat er rond deze zenders tussen nu en 2022 niets hoeft te veranderen. Het kan echter ook nog gebeuren dat vrijwel alle wandelzenders twee keer omgezet moeten gaan worden. Om dit laatste te vermijden zal de PMSE in december apart overleg voeren met het ministerie. Implementatie van het akkoord is nog wel afhankelijk van het al dan niet verlengen van vergunningen in 2022.

Framework voor frequentiecoördinatie
Gezien de alsmaar slinkende ruimte in de UHF-band en de allengs toenemende drukte op de frequentiesnelweg, wil de PMSE een framework ontwikkelen voor nationale frequentiecoördinatie. Voor een goed deel staan grote evenementen lang van tevoren vast. Dat betekent dat je een overzicht kunt maken van wanneer het waar druk gaat worden en hoeveel bandbreedte er dan waarschijnlijk nodig zal zijn. Dat combineer je vervolgens met gegevens over de partij die coördineert. En je legt richting de gebruikers in een rider een protocol vast. Kortom, waar de PMSE naar toe wil is een praktische tool voor zendercoördinatie.

Volvo Ocean Race
De noodzaak van frequentiecoördinatie werd nog eens onderstreept bij het megaevenement rond de finish van de Volvo Ocean Race, eind juni in Den Haag. De zendercoördinator kreeg hier, anders dan bij een muziekfestival, te maken met een veelheid aan partijen en situaties, zoals bandbreedte voor een enorm aantal portofoons, videoverbindingen vanuit zee, vanaf drones en helikopters, wandelzenders voor de internationale pers, naast alle draadloze microfoons, in ears, et cetera. De meeste complicerende factor was dat er gelijktijdig in Den Haag ook Parkpop en de Veteranendag gaande waren. De frequentiecoördinator kwam daar pas op een laat moment achter. Hij heeft de klus geklaard, maar had zijn werk vrijwel zeker beter kunnen voorbereiden met zo’n landelijk overzicht van frequentie-activiteiten.

Jubileum APWPT op IBC
PMSE Nederland had tijdens de IBC van afgelopen september de APWPT uitgenodigd om op de beurs haar tienjarig bestaan te vieren, dit ter onderstreping van de hechte internationale samenwerking. De APWPT is de internationale koepelorganisatie die vooral op Europees niveau lobbyt voor het toekennen en behouden van frequenties voor professioneel gebruik. PMSE Nederland is lid van deze organisatie. Door deze gezamenlijke bijeenkomst zijn de internationale banden nog verder aangehaald en is iedereen bijgepraat over wat er op mondiaal vlak speelt.

Word lid van de PMSE
De PMSE heeft de afgelopen jaren door overleg, lobby en publiciteit dingen voor elkaar gekregen die anders nooit gelukt zouden zijn. Dit blijft ook nu hard nodig! De PMSE legt bij de overheid alleen gewicht in de schaal dankzij de leden! Daarom is het belangrijk dat u lid van onze vereniging bent. Nog geen lid? Meld u dan nu aan! Kijk voor meer informatie bij http://pmse.nl/lidmaatschap/. De VPT is lid van de PMSE.

Bron: PMSE

LID WORDEN