• Theaternamen in Nederland, Paul van Oort, Zichtlijnen 43, oktober 1995

    Kort geleden ontstond er in de omgeving van de Residentie enige beschaafde commotie. Het gloednieuwe theater in Zoetermeer noemde zich ‘Stadstheater’. De naam Stadstheater is in de Duitstalige landen heel gebruikelijk (Stadttheater) maar kwam in Nederland nog niet voor.

    Deze vondst van de Zoetermeerse directie sloeg blijkbaar aan, want ook het vernieuwde theater De Tobbe in Voorburg wilde de naam ‘Stadstheater Voorburg’ op de gevel aanbrengen. Tegelijkertijd lonkte ook het in aanbouw zijnde theater in Delft naar de prestigieuze titel van Stadstheater. Uiteraard werd alles in der minne geschikt. Theater de Tobbe heet nu ‘Stadstheater de Tobbe’ en het nieuwe theater in Delft koos voor de naam ‘Theater de Veste’. Deze naam herinnert echter weer aan het ‘Cultureel Centrum De Vest’ in Alkmaar. Iedere zichzelf respecterende grote stad heeft een ‘Stadsschouwburg’. Iedere regiostad noemt het lokale theater ‘Cultureel Centrum’, aangevuld met voor- of achtervoegsels. Volgens zeggen zijn er in Nederland zeven theaters die zich ‘De Speeldoos’ noemen. In Sittard heet de theateraccommodatie zelfs ‘Cultureel centrum de Stadsschouwburg’. Zijn er zo weinig namen om uit te kiezen of volgen de gemeentelijke naamgevingscommissies al dan niet via publieksprijsvragen de weg van de minste weerstand? Om toekomstige naamgevers een handje te helpen volgt hieronder een eerste inventarisatie van theaternamen uit binnen- en buitenland. De met een sterretje (*) gemerkte namen zijn Nederlandse benamingen die nog niet of niet meer voor accommodaties in Nederland in gebruik zijn. Met behulp van correcties en suggesties van de lezers van Zichtlijnen, liefst per fax, kan deze lijst aangevuld en gecompleteerd worden.

    Schouwburg
    Schouwburg
    Streekschouwburg
    Stadsschouwburg
    Schauplatz (D)
    Schouwtoneel *
    Schaubühne (D)
    Regioschouwburg *

    Theater
    Stadstheater
    Grand Theatre
    Regiotheater *
    Muziektheater
    Volkstheater *
    Theatercentrum
    Theatercomplex *
    Openluchttheater
    Theaterhuis *
    Theatercombinatie
    Publiekstheater *
    Théâtre municipal (Fr)
    Staatstheater *
    Théâtre en ronde (Fr)
    Studiotheater *
    Theatron (Gr)
    Theaterstudio *
    Theatrum (Lat)
    Theatersociëteit *
    Grand Théâtre (Fr)
    Amfitheater *
    Burgtheater (O)
    Jeugdtheater

    Komedie
    Kleine Komedie
    Komödie (D)
    Comedy (GB)
    Comédie (Fr)
    Stadscomedie *
    Stadskomedie *

    Huis/gebouw
    Concertgebouw
    Schauspielhaus (D)
    Theaterhuis *
    Konzerthaus (D)
    Operahuis
    Playhouse (GB)
    Cultuurhuis *
    Kulturhaus (D)
    Haus der Kulturen der Welt (D)
    Maison de la Culture (Fr)
    Opera House (GB)

    Toneel
    Toneelschuur
    Volkstoneel *
    Stadstoneel *
    Toneelhuis *
    Schouwtoneel *

    Gehoorzaal
    Stadsgehoorzaal
    Aula
    Auditorium
    Auditorium (GB)

    Kunst/Cultuur
    Cultureel Centrum
    Cultuur Centrum (B)
    Kunstkring
    Kunstencentrum
    Haus der Kulturen der Welt (D)
    Kulturhaus (D)
    Cultuurpaleis *

    Paleis
    Cultuurpaleis *
    Cultuurpaleis (B)
    Paleis voor Volksvlijt *
    Palast (D)
    Paleis der schone Kunsten (B)
    Crystal Palace (GB)
    Palais (Fr)

    Centrum
    Theatercentrum
    Kunstencentrum
    Ontmoetingscentrum
    Muziekcentrum
    Community centre (GB)
    Centre communal (Fr)

    Speel
    Speelhuis
    Speeldoos
    Playhouse (GB)
    Festspielhaus (D)

    Podium
    Podium *
    Voksbühne (D)
    Stage (GB)
    Bühne (D)

    Zaal
    Theaterzaal *
    Music Hall (GB)
    Muziekzaal *
    Saalbau (D)

    Hal
    Theaterhal *
    Hal 4
    Music Hall (GB)
    Kunsthal

    Cabaret
    Cabarettheater *
    Cabaret (GB)
    Cabaret (Fr)
    Kabarett (D)

    Paviljoen
    Paviljoen
    Theaterpaviljoen
    Pavillion (GB)
    Pavillion (Fr)

    Variété
    Tingeltangel
    Salon de Variétés (Fr)
    Variety Hall (GB)
    Vaudeville (VS)

    Plein
    Plaza Futura
    Forum
    Theaterforum *

    Scene
    Scene *
    Scène (Fr)
    Scena (P)
    Scala (I)

    Overigen
    Kijkdoos *
    Arena
    Tribune *
    Coliseum (GB)
    Olympia (Fr)
    Palladium (GB)

    De definitieve lijst van namen van theateraccommodaties zal bij de VSCD in Amsterdam ter inzage komen te liggen. 

    Terug

LID WORDEN